Selectieve vallen: klein risico, groot verschil voor bijen, biodiversiteit en natuur!

De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is een invasieve exoot die een grote opmars maakt in Nederland. Deze grote wespensoort jaagt intensief op honingbijen en andere wilde bestuivers en insecten. Hiermee vormt het dier een bedreiging voor onze natuur, imkerijen en biodiversiteit. Het goede nieuws: iedereen kan helpen om de verspreiding af te remmen. Een belangrijk middel daarbij is de selectieve val.

Waarom meer nesten ontstaan

In tegenstelling tot een heel nest, dat in de winter afsterft, overwinteren de bevruchte koninginnen. Dankzij de zachtere winters van de afgelopen jaren, en op opmars die het dier maakt overleven steeds meer van deze koninginnen de kou. Dat betekent dat er in de lente méér nesten ontstaan, en daarmee ook meer druk op bijen en andere nuttige insecten.

Bron: vespawatch.be

Onderzoek: bewijs dat selectieve vallen helpen

Recent onderzoek in Trégastel (Brittanië, Frankrijk) over de jaren 2021-2024 laat zien dat het vangen van bevruchte koninginnen in het najaar & voorjaar, vóórdat ze nesten bouwen, daadwerkelijk samenhangt met een afname van de nesten later in het jaar, met relatief geringe bijvangst.

Resultaten vanuit het onderzoek naar selectieve vallen

In 2023 vingen vrijwilligers maar liefst 1.146 Aziatische hoornaar-koninginnen met lentevallen. In 2024 waren dat er 598, iets minder, omdat de campagne dat jaar wat later op

gang kwam. De aanpak was zorgvuldig, zodat er zo weinig mogelijk andere insecten in de vallen terechtkwamen. Dat lukte door:

• de vallen maar 7–8 weken buiten te zetten (van de eerste koninginnen tot vóór de eerste werksters),

• ze te plaatsen op zonnige plekken bij bloeiende struiken,

• het aas regelmatig te verversen,

• en vrijwilligers goed te instrueren in het herkennen van verschillende insecten.

Het resultaat: de bijvangst bleef erg beperkt, met minder dan 300 gram insecten per jaar.

Ook het effect op de nesten van de Aziatische hoornaar was duidelijk zichtbaar. Het aantal grote zomernesten (“secundaire nesten”) daalde flink:

• in 2022 (zonder lentevallen) werden er 81 nesten gevonden,

• in 2023 waren dat er 38,

• en in 2024 nog maar 29.

Dat is een daling van zo’n 64% vergeleken met het jaar zonder vangactie.

Kortom: het inzetten van lentevallen is geen theorie meer, maar een bewezen methode. Mits goed en zorgvuldig uitgevoerd, helpt het aantoonbaar om de verspreiding van de Aziatische hoornaar terug te dringen. Meer onderzoeken lezen over onderzoek naar de Aziatische hoornaar en welke bronnen we gebruiken? Lees dan ook eens onze blog: "De ecologische impact van de Aziatische hoornaar: wat we nu weten via onderzoek"

VespaCatch Select

 Hoe werkt een selectieve val?

Een selectieve val, zoals de VespaCatch Select, is slim ontworpen om vooral hoornaars aan te trekken en andere insecten zoveel mogelijk te sparen.

Dit gebeurt door:

·         Instelbare ingangsdia­meters (7–11 mm): 8,5 is ideaal formaat voor Aziatische hoornaars, te groot of te klein voor veel andere insecten.

·         Anti-verdrinkingsroosters en ontsnappingsgaten: insecten die er toch in terechtkomen, kunnen weer naar buiten.

·         Specifieke lokstoffen zoals trappit: de geur trekt vooral hoornaars aan, niet onze bijen of vlinders.

Volledig zonder bijvangst is geen enkele methode, maar onderzoek en praktijkervaring tonen dat selectieve vallen een waardevolle bijdrage leveren als ze op de juiste manier worden ingezet.

Doe mee!

Het mooie is: je hoeft geen expert te zijn om een steentje bij te dragen. Overweeg om zelf een selectieve val te plaatsen? Selectieve vallen zijn kant-en-klaar verkrijgbaar via onze actie waarvoor je je kan aanmelden, klik in het menu op: red de bij voor meer informatie! De strijd tegen de Aziatische hoornaar is niet iets dat alleen imkers of onderzoekers kunnen doen. Het vraagt om oplettendheid en betrokkenheid van ons allemaal. Iedere burger kan een verschil maken door een val te plaatsen, waarnemingen te melden en alert te zijn in zijn of haar omgeving.

Aziatische Hoornaar op lokpot

Elke gevangen koningin in het voorjaar betekent één groot nest minder in de zomer. En dat betekent: meer kans voor bijen, vlinders en andere bestuivers, en daarmee een gezondere biodiversiteit voor ons allemaal.

Gebruiksaanwijzing selectieve val actie Reddebij: 

• Plaats de selectieve val in het najaar (oktober-november) en in het voorjaar met de geleverde nieuwe vloeistof (maart-mei);

• Controleer de val dagelijks, en plaats de val een uur in de vriezen om de gevangen hoornaars op een diervriendelijke manier te doden;

• Laat de hoornaars wel in de val zitten, dat trekt weer nieuwe hoornaars aan;

• Wat doe je bij een vangst van de Aziatische Hoornaar? Maak dan een foto en meld dit via www.waarneming.nl/go/vespa-velutina/ hiervoor is geen account nodig. Met zulke meldingen wordt beter in kaart gebracht hoe de Aziatische hoornaar zich verspreidt – en dat helpt bij de landelijke bestrijding;

• We zouden het op prijs stellen als u een vrijwillige bijdrage wilt leveren zodat we ook de komende jaren de actie kunnen voortzetten, op de homepagina kan u een vrijwillige gift overmaken;

• De uitgedeelde vallen blijven in bezit van de actie zodat we ze, samen met u, ons kunnen blijven inzetten!